Skip to main content

De zomer is een relatief rustige tijd voor de tuin. Het accent ligt op genieten en niet zo zeer op het werken in de tuin. Naast regulier werk als onkruid verwijderen, is de zomer een uitstekende tijd om hagen te snoeien. Hoe u dat moet doen, heeft u de vorige keer kunnen lezen. Behalve hagen zie je in veel tuinen tegenwoordig ook snoeivormen. Met name de strakke vormen zoals blokken, piramide- en bolvormen zijn erg populair. De zomer is eveneens een prima tijd om uw in vorm geknipte struiken bij te werken.

Hoewel snoeivormen tegenwoordig weer erg populair zijn, bestaan deze al vele decennia lang. Dat is geen wonder, want veel dingen die wij tegenwoordig toepassen in de tuin hebben een lange historie en vloeien meestal voort uit functioneel gebruik.

Geschiedenis

De exacte ontstaanswijze van vormsnoei is niet geheel bekend. Wel weet men van tekeningen dat in het oude Egypte vormen werden gesnoeid van bomen. Vermoedelijk deed men dit om zoveel mogelijk bomen in een kleine ruimte te kunnen plaatsen. Zowel in Nederland als in andere delen van West- Europa was vormsnoei in de Middeleeuwen al heel gebruikelijk. Op kastelen en bij kloosters werden vooral vruchtbomen als leibomen gesnoeid. Op de beperkte ruimte binnen de muren van het klooster of kasteel konden dan verschillende soorten fruit worden gekweekt. Bij belegering kon men daar dan te allen tijde over beschikken. Pas later begon men met het snoeien van kleine haagjes van taxus en buxus, meestal om verschillende plantvakken te markeren.

Renaissance

In de 16de en 17de eeuw nam het gebruik van vormsnoei een enorme vlucht. Naast het gebruik van vormbomen ontstond een stroming, waarbij men struiken in allerlei vormen begon te snoeien. Tuinen met geometrische vormen kwamen in de mode bij eigenaren van landhuizen en kastelen. Deze tuinen kenmerkten zich door strakke symmetrie en indeling in vierkanten. Vormsnoei werd niet langer functioneel gebruikt, maar was verheven tot pronkstuk in een tuin. Een tuin met mooie snoeivormen gaf status en rijkdom weer. Mooie voorbeelden van tuinen met snoeivormen zijn Chateau de Villandry en Versailles in Frankrijk. In Nederland zijn dit bijvoorbeeld de tuinen van paleis het Loo of Kasteel Amerongen. Tot aan het eind van de 18de eeuw werd er nog veelvuldig gebruik gemaakt van snoeivormen. Daarna werd het een stuk minder, omdat de Engelse landschapsstijl zijn intrede maakte.

Vormsnoei nu

Tegenwoordig ziet men steeds vaker snoeivormen terug komen in de moderne tuinen, waarbij ze vaak gebruikt worden als los element. Met name buxus en taxus lenen zich erg goed om zich in vrijwel elke gewenste vorm te laten snoeien. In buxus ziet men vaak veel verschillende vormen, tot ”beelden” aan toe. Dit in vorm snoeien van buxusstruiken is een ware kunst en heet ook wel ”topairy”. Als u een zeer vaste hand heeft, kunt u vanuit de vrije hand beginnen met snoeien van buxus in de gewenste vorm. Een veel gebruikte methode is eerst met draad of kippengaas een mal maken en over de buxus heen zetten. Deze werkt u bij en u laat de buxus net zo lang groeien totdat deze de gewenste vorm heeft bereikt. Nadien haalt u het gaas weer weg en onderhoudt de vorm door regelmatig te snoeien. Natuurlijk kunt u ook kant en klare vormen kopen, maar daarvoor dient u diep in de buidel te tasten. Naast buxus zijn hulst, liguster en taxus uitermate geschikt voor intensieve vormsnoei.


Buiten de zojuist genoemde struiken zijn er tegenwoordig ook veel bomen te verkrijgen die in een bepaalde vorm gesnoeid zijn. Voorbeelden zijn blok-, bol- en dakbomen en ook de bomen in schermvorm zijn weer helemaal terug. De reden dat deze bomen zo veel gebruikt worden, is enerzijds de strakke vorm, die past in het moderne tuinontwerp, en anderzijds de beperkte ruimte die de gesnoeide boom inneemt. Dat is met name van belang voor de Nederlandse stadstuinen die steeds kleiner worden. Daar heeft u in Frankrijk natuurlijk helemaal geen last van. Toch kunnen deze bomen mooie accenten geven in uw tuin. Wilt u zelf aan de slag gaan met vormsnoei, begin met een eenvoudige vorm in buxus. Veel plezier met het in vorm brengen van uw tuin!